انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
"برنامه درسی فرارشتهای" مبتنی بر تحلیل لایه ای علّی: مفروضه های فلسفی، دلالت ها و مدلی برای آموزش
7
34
FA
بختیار
شعبانی ورکی
استاد فلسفه تعلیم و تربیت گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد
bshabani@um.ac.ir
امین
بابادی
دانشگاه فردوسی مشهد
مقصود
امین خندقی
داشنگاه فردوسی مشهد
aminkhandaghi@gmail.com
مرتضی
کرمی
دانشگاه فردوسی مشهد
mor.karami@gmail.com
<strong>چکیده:</strong> امروزه رویکرد فرارشتهای در کانون توجه بسیاری از رشته ها بویژه برنامه درسی قرار گرفته است. مطالعات فرارشته ای، رویکردی جامع برای فائق آمدن بر دشوارهای برنامه درسی رشته ای و مواجهه با پیجیدگی های زندگانی بشر در عصر جدید است.در عین حال، تجلی این رویکرد در قلمروی برنامه درسی با چالش های فلسفی و پداگوژیکی، مسائل و مسئولیتهای مؤثر بر فرآیند تدریس، مسائل و مسئولیتهای مؤثر بر دانشجویان، مسائل و مسئولیتهای مؤثر بر طراحی دروس، مواجه است. در این مقاله بانظربه مواضع مختلف در خصوص رویکرد فرارشته ای، به این چالش ها پاسخ داده شده است و بنابراین مبانی معرفت شناختی، ، چارچوب مفهومی و مدل برنامه درسی فرارشته ای مبتنی بر تحلیل لایه ای علی آموزشی، برگرفته از نظریه رئالیسم انتقادی باسکار، تبیین شده است. در پایان خاطرنشان شده است که فرارشتهای در عرصه برنامه درسی، متضمن طیفی از تعدیلها و تطبیقهای نهادی است که در چارچوب مجموعههای فعلی آموزشی بهسادگی قابل انطباق و سازواری نیستند. بنابراین بر اساس مبادی فلسفی، معرفت شناختی و پداگوژیکی، مفهوم پردازی تازه ای از برنامه درسی فرارشته ای و دلالت های آموزشی آن ارائه شد.<br />
برنامه درسی,لایه های علی آموزش,رویکرد رشتهای,تکثر رشتهای,فرارشته ای
https://www.icsajournal.ir/article_55883.html
https://www.icsajournal.ir/article_55883_1e54d0cbb285535236dafe6ceecc5def.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
شناسایی راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامهریزی درسی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ایران
35
58
FA
پژوهش حاضر، با هدف تبیین راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامهریزی درسی در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی انجام شد. در این پژوهش با استفاده از روش کیفی داده بنیاد، اقدام به مصاحبه عمیق با 29 نفر از متخصصان و صاحبنظران حوزه آموزش عالی گردید. یافتهها نشان داده است که مهمترین راهبردهای ارتقای فرهنگ برنامهریزی درسی در برگیرنده آموزش و آگاهی بخشی، درگیر نمودن افراد در برنامهریزی درسی، ایجاد مراکزی در زمینه مشاوره برنامهریزی درسی در دانشگاهها، ملاحظه و رعایت اصول اساسی در تدوین برنامه درسی کارآمد، رشد مشارکت در آموزش عالی، و بودجه و منابع کافی است. نتایج این تحقیق، میتواند به عنوان الگوی راهنما برای برنامهریزان آموزش عالی به منظور بازنگری و اصلاح در ساختار برنامه درسی، مشخص کردن نقاط ضعف و قوت در زمینه تحقق ارتقای فرهنگ برنامهریزی درسی در نظام آموزش عالی و برنامهریزی در زمینه اجرای راهبردها گردد.
آموزش عالی,فرهنگ برنامهریزی درسی,راهبردها
https://www.icsajournal.ir/article_55885.html
https://www.icsajournal.ir/article_55885_516fdf171dd7a28ce068e1a101e054f2.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
تبیین برنامه درسی آینده در راستای تحقق چشماندازها و رسالتهای آموزش عالی ایران در افق 1404
59
88
FA
هدف پژوهش حاضر،تبیین اهداف و محتوای برنامه درسی آینده بر اساس چشماندازها و رسالتهای آموزش عالی ایران در افق 1404 است. روش تحقیق، ترکیبی( کیفی و کمی) است. جامعه آماری پژوهش حاضر، منابع بالادستی، صاحبنظران حوزه آموزش عالی کشور، و نیز اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 95-1394 بودهاند. دربخش کیفی از نمونهگیری هدفمند و در بخش کمی از روش نمونهگیری طبقهای نسبتی، و برای جمعآوری دادهها از تحلیل محتوای کیفی منابع بالادستی، مصاحبه نیمهساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. یافتههای حاصل از تحلیل محتوای کیفی منابع بالادستی نشان داد جهتگیری هایی که منابع بالادستی نسبت به علم و فناوری به عنوان چشمانداز و رسالت داشتهاند، جامعنگرانه و با مدنظر قرار دادن توسعه ملی صورت گرفته است و میتوان آنها در سه مقوله آموزش، پژوهش و خدمات مورد بررسی و تحلیل قرار داد. نتایج حاصل از مصاحبهها نیز نشان داد که توجه به جامعه باید به عنوان مهمترین موضوع در تدوین اهداف و محتوای برنامه درسی آموزش عالی در نظر گرفته شود. علاوه بر این، اولویتبندی اهداف و محتوای برنامه درسی توسط اعضای هیات علمی و دانشجویان دکتری نشان داد که در مولفه هدف « آموزش حقوق شهروندی» و در محتوا « توجه به نیازهای فرهنگی جامعه» به عنوان عاملهای دارای اولویت نخست شناخته شدهاند. در مجموع بر اساس یافتههای پژوهش، می توان گفت که رویکرد و دغدغه اصلی برنامه درسی آینده آموزش عالی ایران، جامعه محوری است.<br />
کلمات کلیدی: آموزش عالی,برنامه درسی آموزش عالی,چشمانداز آموزش عالی,رسالت آموزش عالی,منابع بالادستی
https://www.icsajournal.ir/article_55890.html
https://www.icsajournal.ir/article_55890_d281bcd7d68b86a018d069b77ff08295.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
بررسی میزان دانش، نگرش و مهارت مدرسان و مدیران و امکانات موجود در اجرای برنامه درسی معنوی(مورد مطالعه :دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان)
89
118
FA
پژوهش حاضر با هدف بررسی"دانش، نگرش و مهارت اساتید و مدیران "و امکانات دانشگاه فرهنگیان برای اجرای برنامه درسی معنوی انجام شده است. بدین منظور چهار متغیر دانش، نگرش، مهارت و امکانات در دو گروه مدیران و اساتید مورد سنجش و بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر از نوع آمیخته است و در دو بخش کیفی و کمی مورد مطالعه قرار گرفته است. در بخش کیفی حجم نمونه شامل متون و منابع مرتبط با حوزه برنامه درسی معنوی در دسترس بود که در این بین20 منبع داخلی و 10 منبع خارجی به صورت هدفمند شناسایی و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. در بخش کمی هم حجم نمونه شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 1396-1395 بودند که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری در این بخش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از تحلیل محتوا و در بخش کمی از آزمون t تک نمونه ای، فرید من و خی دو برای بررسی های استنباطی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که سطح دانش و نگرش از بیشترین میانگین و مهارت و امکانات از کمترین میانگین برخوردارند. این بدان معناست که مدیران و اساتید برای اجرای برنامه اجرای برنامه درسی معنوی از دانش و نگرش کافی برخوردار هستند اما از مهارت لازم برخوردار نیستند. همچنین امکانات دانشگاه فرهنگیان برای اجرای برنامه درسی معنوی در حد مطلوبی نیست.<br />
دانش,نگرش,مهارت,برنامه درسی معنوی,دانشگاه فرهنگیان
https://www.icsajournal.ir/article_55892.html
https://www.icsajournal.ir/article_55892_dbecca19408bed35de7a6b581d710a79.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
محتوای برنامه درسی مبتنی بر توسعه آینده پژوهی در آموزش عالی ایران:پژوهش کیفی
119
138
FA
آموزش عالی بر اثر عواملی مانند کاهش کیفیت آموزش و عدم تناسب با نیازهای دانشجو و جامعه با چالش های زیادی روبرو بوده است .لذا در پاسخ به این چالش ها ،آموزش عالی برای ارتقای کیفیت فرصت های یادگیری، باید در محتوای برنامه های درسی آینده جهت گیری نوینی را دنبال کند.بنابراین می توان ادعا نمود که یکی از متغیرهای مهم که می تواند بر رشد توانایی آینده پژوهی دانشجویان تأثیرگذار باشد، محتوای برنامه درسی است.هدف این پژوهش طراحی محتوای برنامه درسی مبتنی بر توسعه آینده پژوهی در آموزش عالی بود که باشیوه پژوهشی کیفی و با استفاده از راهبرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. در این راستا با استفاده از رویکرد هدفمند و بکارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته با 14 نفر از اساتید صاحب نظران حوزه برنامه درسی و آینده پژوهی در دانشگاه های استان فارس انجام شد، برای بدست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها در طی سه مرحله، کدگذاری باز، کدگذاری نظری و کدگذاری انتخابی با کمک نرم افزار MAXQDA 12 به مفاهیم مجزا تفکیک شدند و 19مقوله کلی به دست آمد. این مقاله یافته های مطالعه را در چارچوب مدل پارادایمی شامل: شرایط علی (3مقوله )، پدیده محوری (بازنگری محتوای برنامه درسی با تاکید بر آینده پژوهی)، راهبردها (6 مقوله)، زمینه (3 مقوله)، شرایط مداخله گر (2مقوله) و پیامدها (4مقوله) تحلیل کرده است.<br />
آموزش عالی,آینده پژوهی,محتوای برنامه درسی
https://www.icsajournal.ir/article_55893.html
https://www.icsajournal.ir/article_55893_b6d52eee4cd0c1ab83f5d6ef1848c0b1.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
طراحی برنامه درسی آموزش مهندسی با تاکید بر تربیت فناورانه مبتنی بر نظریه زمینهای کلاسیک
139
162
FA
هدف تحقیق حاضر واکاوی تجربه زیسته فناوران به منظور <strong>طراحی برنامه درسی آموزش مهندسی با تاکید بر تربیت فناورانه مبتنی بر نظریه زمینهای</strong> کلاسیک است. دادهها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 فناور به روش نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور جمع آوری شد. نمونه گیری از اطلاعات در دو سطح انجام پذیرفت. سطح اول انتخاب نشانههایی که محقق را در رسیدن به هدف اصلی و پاسخ به سوالات کمک میکرد و سطح دوم مطالعه ادبیات تحقیق پس از ظهور دغدغه اصلی در خصوص تربیت فناورانه بود. دادهها با روش کدگذاری اساسی و نظری گلیزری تجزیه و تحلیل شدند و با نرمافزار تحلیل دادههای کیفی MAXQDA استخراج شد پدیده محوری تاکیدبرتربیت فناورانه در برنامه درسی آموزش مهندسی بود. یافتههای تحقیق متعلق به کدگذاری نظری و ارائه پیوند میان مقوله ها و مفاهیم مرتبط با پدیده محوری است. از میان خانوادههای کدگذاری نظری گلیزری خانواده" پیوندها" انتخاب شد که در نهایت به ترسیم مدل نظری برنامه درسی آونگی مبتنی بر تربیت فناورانه در آموزش مهندسی انجامید. 4 مضمون اصلی: محیط شخصی فناورانه، محیط اجتماعی فناورانه، محیط صنعتی فناورانه و تربیت فناورانه و 28 مقوله فرعی و 64 کد مفهوم استخراج گردید. <strong> </strong>براساس یافته های تحقیق تربیت فناورانه بصورت ساختاری و فرهنگی کارکردهایی معطوف به بالندگی اقتصادی دارد که بایستی بشدت مورد توجه مسولین امر قرار گیرد.<br />
کلمات کلیدی: برنامه درسی آموزش مهندسی – تربیت فناورانه- نظریۀ داده بنیاد,رویکرد ظاهرشونده (گلیزری)
https://www.icsajournal.ir/article_55895.html
https://www.icsajournal.ir/article_55895_e37d9dfeb024c8095affe10a3527002a.pdf
انجمن مطالعات برنامه درسی
دوفصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
2538-2241
8
16
2018
01
21
واکاوی عوامل موفقیت افراد سرآمد در آزمون سراسری
163
190
FA
<strong>چکیده:</strong> شناسایی عوامل موثر در موفقیت افراد سرآمد، و تلاش برای بهره گیری از آن، از مهمترین راهبردهای موفقیت به شمار میرود. فقدان مطالعهای ژرفانگر در بازنمایی عوامل موفقیت رتبههای برتر آزمون سراسری، باعث شد تا در مطالعه حاضر، عوامل مؤثر در موفقیت نفرات برتر آزمون سراسری، مورد واکاوی قرار گیرد. بدینمنظور با بهرهگیری از رویکردی کیفی، و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با برگزیدگان برتر آزمون سراسری که به روش نمونهگیری موارد کرانهای انتخاب شدند، دادهها گردآوری گردید. پس از 12 مصاحبه، اشباع نظری حاصل و بر اساس راهبرد هفت مرحلهای کُلایزی تحلیل شد. تحلیل عمیق تجربه زیسته مشارکتکنندگان، به دستهبندی 7 مضمون اصلی (عوامل اصلی موفقیت) منتج گردید. نتایج بهدست آمده به اساتید شرکت کننده ارائه و پس از بررسیهای متوالی مورد تأیید واقع شد. یافتهها حاکی از آن است که هفت عامل خودانگیختگی، موقعیتطلبی، هدفمندی، سرعت عمل، راهبردهای یادگیری، محیط آموزشی، و ویژگیهای خانوادگی در کسب رتبه برتر در آزمون سراسری نقش اصلی را ایفا نمودهاند.<br /> <strong>کلمات کلیدی</strong>: عوامل موفقیت، نفرات برتر کنکور، آزمون سراسری، روش تحقیق کیفی
کلمات کلیدی: عوامل موفقیت,نفرات برتر کنکور,آزمون سراسری,روش تحقیق کیفی
https://www.icsajournal.ir/article_57621.html
https://www.icsajournal.ir/article_57621_e0da24e5554805361c05c4ed77a1107f.pdf