رفتار شهروندی در تدریس: تأملی بر نقش پیش بین اخلاق حرفه ای استاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مدیریت آموزشی،دانشگاه خوارزمی

2 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده: رفتار شهروندی استاد در تدریس موجب اثربخشی تدریس می شود. بر این اساس بررسی عوامل مؤثر بر این متغیر نوپا ضروری است. پژوهش حاضر نگاهی ویژه به نقش اخلاق حرفه ای استاد داشته است. نمونه ای معرف مرکب از 383 دانشجوی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران دو پرسشنامه های روا و پایای اخلاق حرفه‌ای استاد (مورای و همکاران، 1996) و رفتار شهروندی در تدریس (رگو، 2003) را تکمیل کردند. داده های فراهم شده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استاندارد تحلیل شد. نتایج نشان داد که ابعاد نه گانه اخلاق حرفه‌ای استاد ضمن داشتن رابطه معنادار با رفتار شهروندی در تدریس، 61/0 از پراکندگی این متغیر را تبیین می کنند. در بررسی سهم تبیینی انفرادی ابعاد، سهم ابعاد شایستگی محتوایی، شایستگی آموزشی، شایستگی در پرداختن به موضوعات حساس، رازداری، احترام به همکاران و ارزشیابی صحیح دانشجو به لحاظ آماری معنادار محاسبه شد. این پژوهش ضمن تأکید به اهمیت رفتار شهروندی استاد در تدریس، نقش تعیین کننده اخلاق حرفه‌ای او را خاطر نشان کرده است. در پایان در مورد یافته ها بحث شده است. 

کلیدواژه‌ها


ایمانی پور، معصومه. (1391). اصول اخلاق حرفه ای در آموزش. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 6(5)، 25-38.

بهاری فر، علی.، جواهری کامل، مهدی.، و احمدی، سید علی اکبر. (1390). رفتار اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی: تأثیر ارزش های اخلاقی، عدالت و تعهد سازمانی. پژوهش های مدیریت منابع انسانی، 1(1)، 23-42.

رضایی، منیره. (1384). کاوشی در ماهیت تدریس. پژوهش در مسایل تعلیم و تربیت، ؟(1 و 2)، ؟-؟.
زین…آبادی، حسن‌رضا (1390). رهبری تحولی و رفتار شهروندی سازمانی در مدرسه: باز آزمون و تغییر یک الگوی آزمون شده در صنعت. نشریه مدیریت دولتی، 3(7)، 80-63.
زین‌آبادی، حسن‌رضا؛ بهرنگی، محمدرضا؛ نوه‌ابراهیم، عبدالرحیم و فرزاد، ولی‌اله (1387). رفتار شهروندی سازمانی معلمان: تحلیلی بر ماهیت، اهمیت، روش‌شناسی پژوهش، پیشایندها و پسایندها. نوآوری‌های آموزشی. 7(28)، 75-110.

سرمد، زهرا.، بازرگان، عباس.، و حجازی، الهه. (1383). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. چاپ اول. تهران: انتشارات آگاه.

طاهری دمنه، محسن.، زنجیرچی، سید محمود.، و نجاتیان قاسمیه، مجید. (1390). نقش اخلاق کاری در ارتقای رفتار شهروندی سازمانی. اخلاق در علوم و فناوری، 6(2)، 30-39.

عزیزی، نعمت اله. (1389). اخلاق حرفه‌ای در آموزش عالی: تأملی بر راهبردهای بهبود استانداردهای اخلاقی در آموزش‌های دانشگاهی. فصلنامه راهبرد فرهنگ. (8 و 9)، 183-209.

غلامی، خلیل.، و اسدی، محمد. (1392). تجربه حرفه ای اساتید در ارتباط با پدیده تدریس اثربخش در آموزش عالی. دوفصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 1(2)، 5-26.

قراملکی، احد فرامرز. (1388). مبانی ترویج اخلاق حرفه‌ای در دانشگاه. پژوهشنامه اخلاق. 1(3)، 9- 24.

کرم دوست، نوروزعلی. (1383). بررسی رابطه ارزشیابی دانشجویان دانشکده روان‌ پزشکی و علوم تربیتی از تدریس استادان با میانگین نمرات آنان از درس استادان در سال تحصیلی 78- 77 تا 80- 79. مجله روانشناسی و علوم تربیتی. 34(1)، 57- 76.

مطلبی فرد، علیرضا. (1389). بررسی وضعیت رعایت اخلاق آموزشی اعضاء هیأت علمی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.

مطلبی فرد، علیرضا.، آراسته، حمیدرضا.، و نوه ابراهیم، عبدالرحیم. (1389). بررسی وضعیت رعایت اخلاق آموزشی توسط اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. فصلنامه راهبرد فرهنگ. 8 و 9، 203-220.

Allison, B. J., Voss, R. S., & Dryer, S. (2001). Student classroom and career success: The role of organizational citizenship behavior. Journal of Education for Business, 76(5), 282-288.
Alweshahi, Y., & Cook, D. (2009). Domains of effective teaching process students perspectives in two medical schools. Medical teacher, 31(4), e125-e130.
Baker, T. L., Hunt, T. G., & Andrews, M. C. (2006). Promoting ethical behavior and organizational citizenship behaviors: The influence of corporate ethical values. Journal of Business Research, 59(7), 849-857.
Bragger, J., Rodriguez-Srednicki, O., Kutcher, E., Indovino, L., & Rosner E. (2005). Work-family conflict, work-family culture, and organizational citizenship behavior among teachers. Journal of Business and Psychology, 20(2), 303-324.
Campbell, E. (2008). The ethics of teaching as a moral profession. Curriculum Inquiry, 38(4), 357-385.
Carnell, E. (2007). Conceptions of effective teaching in higher education: Extending the boundaries. Teaching in Higher Education, 12(1), 25-40.
Darling-Hammond, L., & Snyder, J. (2000). Authentic assessment of teaching in context. Teaching and teacher education, 16(5), 523-545.
DiPaola, M. F., & Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The High School Journal, 88, 35-44.
Felicio, D. M., & Pieniadz, J. (1999). Ethics in higher education: Red flags and grey areas. Feminism & Psychology, 9(1), 53-73.
Golan, M., & Fransson, G. (2009). Professional Codes of Conduct; Towards an Ethical Framework for Novice Teacher Educators (pp. 45-57). Springer Netherlands.
Hansen, W. L .& Jackson, M. (1996). Total quality improvement in the classroom, Quality in Higher Education, 2(3), 211–17.
Meijer, P. C., Korthagen, F. A., & Vasalos, A. (2009). Supporting presence in teacher education: The connection between the personal and professional aspects of teaching. Teaching and Teacher Education, 25(2), 297-308.
Murray, H., Gillese, E., Lennon, M., Mercer, P., & Robinson, M. (1996). Ethical principles for college and university teaching. New directions for teaching and learning, 1996(66), 57-63.
Oplatka, I. (2006). Going beyond role expectations: Toward an understanding of the determinants and components of teacher organizational citizenship behavior. Educational Administration Quarterly, 42(3), 385-423.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research, Journal of Management, 26(3), 513-563.
Rego. A. (2003). Citizenship behaviours of university teachers The graduates’ point of view. Active Learning in Higher Education, 4(1), 8-24.
                                                                                                
Skarlicki, D. P., & Latham, G. P. (1995). Organizational citizenship behaviour and performance in a university setting. Canadian Journal of Administrative Sciences, 12(3), 175-181.
Somers, M. J. (2001). Ethical codes of conduct and organizational context: A study of the relationship between codes of conduct, employee behavior and organizational values. Journal of Business Ethics, 30(2), 185-195.
Turnipseed, D. L. (2002). Are good soldiers good? Exploring the link between organization citizenship behavior and personal ethics. Journal of business research, 55(1), 1-15.
Vancouver, J. B., & Schmitt, N. W. (1991). An exploratory examination of person‐organization fit: Organizational goal congruence. Personnel psychology, 44(2), 333-352.
Vulcano, B. A. (2007). Extending the generality of the qualities and behaviors constituting effective teaching. Teaching of Psychology34(2),