ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهشگر (مورد: پردیس های شهید بهشتی و شهید هاشمی نژاد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهشگر انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع ارزشیابی و مدل ارزشیابی پروواس بود. در مسیر بررسی وضعیت مطلوب و اجرا شده برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان؛ متخصصان موضوعی از طریق  نمونه‌گیری هدفمند و زنجیره‌ای،  دانشجویان از روش نمونه‌گیری در دسترس و مدرسان از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند.  در راستای بررسی برنامه درسی اجرا شده و متناسب با  هریک از مراحل ارزشیابی، معیارهای لازم برای مؤلفه‌ها شناسایی شد.  عملکرد واقعی دانشگاه فرهنگیان در هر یک از مراحل ارزشیابی و مؤلفه‌ها از طریق پرسشنامه، سیاهه مشاهده، مصاحبه و اسناد مکتوب به دست آمد. یافته‌های به دست آمده از مطالعه اسناد، تحلیل محتوا و  سهم دروس پژوهشی در محتوای برنامه درسی حاکی از آن بود که اگرچه دانشگاه فرهنگیان  در چند سال اخیر به سمت پژوهش محور بودن حرکت کرده؛ اما  هنوز دارای کاستی‌هایی می‌باشد که از جمله آنها  می‌توان به کمبود فضا، امکانات، زیرساخت‌های فیزیکی و تجهیزاتی و نیروی متخصص و با انگیزه اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


احمد پناه، محمد (1380). میزان تناسب دروس و ثمربخشی مواد درسی و آموزش‌های دوره دوساله تربیت ‌معلم کودکان استثنایی «نابینا و کم‌بینا». [گزارش پژوهشی]. تهران: سازمان آموزش و پرورش استثنایی، پژوهشکده کودکان استثنایی.
احمدی، علی‌اصغر (1386). ارزیابی برنامه دروس تربیتی دوره‌های کاردانی تربیت معلم. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
احمدی، غلامعلی؛ محمدی، ندا و شهمیر، سامیه (1389). ارزشیابی برنامه درسی روانشناسی تربیتی بر اساس نظرات مدرسان و دانشجو معلمان مراکز تربیت معلم کشور. همایش برنامه درسی تربیت معلم، دانشگاه شهید رجایی.
اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. مورخ 6/10/90 مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
اکرمی، رابعه (1392). بررسی ظرفیت پژوهشی از دیدگاه معلمان و نیازسنجی آموزش پژوهش معلمان ابتدایی شهر مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد.
امین خندقی، مقصود و عجم، علی‌اکبر (1390). تأملی بر پیوند نظری رویکردهای ارزشیابی آموزشی با الگوهای کیفیت آموزشی و تبیین پیامدهای آن بر حوزه عمل. پژوهش­نامه آموزش عالی، 4 (13): 47- 73.
حجازی، یوسف؛ پرداختچی، محمدحسن و شاه‌پسند، محمدرضا (1388). رویکرد‌های توسعه حرفه معلمان. تهران: دانشگاه تهران.
روؤف، علی (1379). جنبش جهانی برای بهسازی تربیت معلم. ایران، وزارت آموزش و پرورش: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
ساکی، رضا (1383). اقدام پژوهی: راهبردی برای بهبود آموزش و تدریس. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1387). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگاه.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390). مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی.
سیف، علی‌اکبر (1380). روش‌های اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. تهران: دوران.
سیف، علی‌اکبر (1388). روانشناسی پرورش نوین «روانشناسی یادگیری و آموزش». تهران: دوران.
شعبانی، زهرا (1383). بررسی تطبیقی برنامه تربیت معلم و چند کشور دنیا. فصلنامه تعلیم و تربیت. 20 (3): 121- 160.
صافی، احمد (1379). سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران. تهران: سمت.
طاهری، مرتضی؛ عارفی، محبوبه؛ پرداختچی، محمدحسن و قهرمانی، محمد (1392). کاوش فرایند توسعه­ی حرفه‌ای معلمان در مراکز تربیت معلم: نظریه داده بنیاد. فصلنامه نوآوری آموزشی، 12 (45): 149-176.
عبدالملکی، یوسف؛ ادیب، یوسف و بدری گرگری، رحیم (1389). بررسی تناسب برنامه‌های درسی مراکز تربیت معلم با صلاحیت‌های مورد نیاز معلمان از دیدگاه مدرسان. چکیده مقالات دهمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران. تهران: دانشگاه شهید رجایی.
عقیلی، علیرضا (1392). صلاحیت‌های معلم در برنامه درسی تربیت معلم: شناسایی، میزان تحقق و نقاط قوت و ضعف، از منظر اساتید، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان. پایان‌نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.
فتحی واجارگاه، کوروش و شفیعی، ناهید (1386). ارزشیابی کیفیت برنامه درسی دانشگاهی (مورد برنامه درسی بزرگ‌سالان)، فصلنامه مطالعات برنامه درسی. 1 (5): 1-26.
قاسمی پویا، اقبال (1389). راهنمای عملی پژوهش در عمل. تهران: وزارت آموزش و پرورش، پژوهشکده‌ی تعلیم و تربیت.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1390). روش‌های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. ترجمه نصر و همکاران. تهران: سمت.
متین، نعمت‌الله (1389). پژوهش و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای. پژوهش‌نامه آموزشی. 120: 36-32.
ملکی، حسن (1384). صلاحیت‌های حرفه معلمی. تهران: مدرسه.
مؤمنی مهموئی، حسین؛ کاظم پور، اسماعیل و تفرشی، محمد (1390). برنامه‌ریزی درسی مبتنی بر شایستگی؛ راهبردهای آموزشی. 4(3):143-149.
مهرمحمدی، محمود (1379). جستارهایی در پژوهش در قلمرو آموزش و پرورش. تهران: پژوهشکده تعلیم و تربیت.
هومن، حیدرعلی (1375). زمینه ارزشیابی برنامه‌های آموزشی. تهران: پارسا.
Clarke, M. Lodge, A. & Shevlin, M. (2011). Evaluating initial teacher education programmes: Perspectives from the Republic of Ireland. Teaching and Teacher Education, 28: 141-153.
Hughes, J. (2005). Explores different models and theories of evaluation. Available in: http://www.evaluateurope.net/eval3/modelsand theories.
Huntly, H. (2008). Teachers Work: Beginning Teachers Conceptions of Competence. The Australion Educational Researcher, 35(1). 125-145.
Knight, S. Boudah, D. Groce, E. C. (1998). Participatory research and development. Manuscript submitted for publication.
Loeb, S. Miller, C. L. Strunk. O. K. (2009). The State role in Teacher professional development and education throughout Teachers careers. American Education Finance Association, 212- 228.
Moreno, Juan Manuel, (2007). Do the initial and the continuous teachers’ professional development sufficiently prepare teachers to understand and cope with the complexities of today and tomorrow’s education? Journal of Eductional Change, Vol.8, No.2 June, Springer Netherlands.
Mswazie, J. (2013). Reconceptulizing The Design and Dlevery of Teacher preparatory programmes: Insights from Zimbabwe. International Journal of Asian Social Science, 2013, 3(2):386-404.
Murray, J., Campbell, A., Hextall, I., Hulme, M., Jones, M., Pat, M., Menter, I., Procter, R., Wall, K. (2009). Research and teacher education in the UK: Building capacity. Teaching and teacher Education, (25): 944-950.
OECD. (2011). Lessons from PISA for the United State: strong performers and successful reformers in education. http://www.oecd.org/ dataoecd/32/50/46623978.
Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2004). Curriculum: Foundations, principles, and issues. Boston, Mass: Allyn and Bacon.
Pont, p. (2010). Action research as a tool for researchers professional development. International encyclopedia of education, (3): 540-570.
Rozalis, M. L. Lapidot, O. (2010). Evaluation in Teacher Training Colleges in Israel: Do Teachers Stand a Chance?. Journal of Assessment and Accountability in Educator Preparation, 1(1): 16-28.
Worthen, B. R and sanders, J. K. (1987). Educational evaluation alternative approaches and practical guidelines. New York: Longman press.