ویژگی‌های یک استاد راهنمای خوب از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد: یک مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی

2 استاد مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی

چکیده

برنامه درسی در آموزش عالی، یک تجربه وسیع علمی برای دانشجویان است. یکی از مهم‌ترین زمینه‌های پژوهش در حوزه آموزش عالی و به ویژه برنامه‌های درسی آموزش عالی، پایان‌نامه‌های دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی است. نگارش پایان‌نامه توسط دانشجویان بخش مهمی از پژوهش واحدهای درسی دانشگاهی را تشکیل می‌دهد. اما مهم‌تر از نگارش پایان‌نامه، انتخاب یک استاد راهنمای خوب و بهره‌مند شدن از راهنمایی‌های صحیح او است. هدف از این پژوهش شناسایی ویژگی‌های یک استاد راهنمای خوب از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد بود. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با راهبرد پدیدار نگاری انجام شد. مشارکت‌کنندگان 37 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی بودند که از طریق نمونه‌گیری نوعی تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌های عمیق و نیمه سازمان‌یافته جمع‌آوری شدند. روش تحلیل داده‌ها تحلیل محتوایی استقرایی با استفاده از کدگذاری در سه سطح باز، محور و منتخب بود. یافته‌های مربوطه نشان داد ویژگی‌های یک استاد راهنمای خوب شامل 1)نشانگرهای رفتاری استاد راهنما؛ 2)رابطه نظارتی استاد راهنما و دانشجو؛ 3)رابطه تعاملی استاد راهنما و دانشجو؛ 4)اخلاق حرفه‌ای آموزشی استاد راهنما؛ 5)ویژگی‌های رفتاری استاد راهنما؛ و 6)تخصص استاد راهنما است. پیشنهاد می‌شود استادان راهنما در راهنمایی پایان‌نامه‌ها با توجه به نتایج به دست آمده، گامی مهم در تحقیقات آینده بردارند.

کلیدواژه‌ها


بازرگان، عباس (1389). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: نشر دیدار.
حاجی آقاجانی، سعید، قربانی، راهب، جنابی، محمدصادق، صابریان، معصومه، رشید پور، علی و ملک، مجتبی (1382). عملکرد، نحوه انتخاب و شرح وظایف اساتید راهنما از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی سمنان، 1380. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل، ویژه‌نامه مقالات آموزش پزشکی، سال پنجم، شماره 3 (پیاپی 19)، 17- 12.
خدایاران، مهسا، میر محمدی، سید جلیل، سلیمی، طاهره، عربان، مرضیه، مجاهد، شهناز، رسایی، محبوبه (1390). شناسایی ابعاد صلاحیتی استاد راهنما از دیدگاه دانشجویان پرستاری: تحقیق کیفی. مجله ایران آموزشی در علوم پزشکی، شماره یازدهم، شماره 4 (پیاپی 33)، 346- 332.
رضاییان، محسن (1389). مسئولیت‌های متقابل استاد راهنما و دانشجو در نگارش یک پایان‌نامه. فصلنامه آموزش پزشکی و توسعه. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی قزوین، سال چهارم، شماره 1، 55- 49.
شیربگی، ناصر، کاوه‌ای، صدیقه (1391). بررسی نقش نظارتی استاد راهنما و دانشجو از دیدگاه دانشجویان دوره کارشناسی ارشد. رویکردهای نوین آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان، سال هفتم، شماره 1، (پیاپی) 15، 26- 1.
صالحی عمران، ابراهیم، اقدائی، محمدحسن و هاشم خانی زلفانی، سرفراز (1391). استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخه برای انتخاب استاد راهنمای پایان‌نامه دوره دکتری. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال هجدهم، شماره 2 (پیاپی 65)، 66- 47.
صفایی موحد، سعید و عطاران، محمد (1389). واکاوی هنجارهای مؤثر بر انتخاب استاد راهنما در حوزه‌های محض (علوم ریاضی) و میان‌رشته‌ای (علوم تربیتی): یک مطالعه پدیدار شناختی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره دوم، شماره 4، 121- 95.
صفایی موحد، سعید، عطاران، محمد، تاجیک اسماعیلی، عزیزاله (1389). واکاوی هنجارهای پنهان (برنامه درسی پنهان) مؤثر بر انتخاب استاد راهنما: یک مطالعه پدیدار شناختی. فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، سال 1، شماره 1، 37- 9.
عطاران، محمد، زین‌آبادی، حسن رضا، طولابی، سعید (1388). انتخاب استاد ­راهنما و رابطه استاد­ راهنما - دانشجو، دیدگاه دانش­آموختگان دوره دکترا. فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال چهارم، شماره 15، 126- 96.
غلامی، خلیل، اسدی، محمد (1392). تجربه حرفه‌ای اساتید در ارتباط با پدیده تدریس اثربخش در آموزش عالی. دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، سال اول، شماره 2، صص 26-5.
مجاهد، شهناز، نصیریانی، خدیجه، سلیمی، طاهر، لطفی، حسن و خدایاریان، مهسا (1390). دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در رابطه با اساتید راهنما. گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، دوره هشتم، شماره دوم، 123- 115.
نیلی، محمدرضا، نصر، احمدرضا و اکبری، نعمت‌الله (1386). بررسی کیفیت راهنمایی پایان‌نامه‌های دوره کارشناسی ارشد، دوماهنامه علمی- پژوهشی، دانشگاه شاهد، سال چهاردهم، دوره جدید، شماره 24، 122- 111.
Armstrong, S. J., Allison, C. W., & Hayes, J. (2004). The Effects of Cognitive style on Research Supervision: A Study of Student–Supervisor Dyads in Management Education. Academy of Management Learning and Education, 3(1), 41-63.
Atik, G., Yalcin, I. (2010). Counseling Needs of Educational Sciences Students at the Ankara University. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 126-152.
Campbell, E. (2008). Review of the Literature, The Ethics of Teaching as a Moral Profession. Wiley, Intario Institute for Studies in Education of the University of Toronto, 357- 385.
Carnell, E. (2007). Conceptions of Effective Teaching in Higher Education: Extending the Boundaries. Teaching in Higher Education, 12(1), 25-40.
Drysdale, M. T. B. (2003). Dyad Interdependence: An Examination of the Student/Supervisor Relationship in Graduate Education. Paper Presented at the Annual Conference of the Canadian Psychological Association (64th, Hamilton, Ontario, Canada, June 12-14).
East, M., Bitchener, J., & Basturkmen, H. (2012). What Constitutes Effective Feedback to Postgraduate Research Students? The Students’ Perspective. Journal of University Teaching & Learning Practice, 9(2), 8-31.
Eric Kraus, S., & Arif Ismail, I. (2010). PhD Students’ Experiences of Thesis Supervision in Malaysia: Managing Relationships in the Midst of Institutional Change. The Qualitative Report, 15(4), 802-822
Finn, J. (2005). Getting a PhD: An Action Plan to Help Manage Your Research, Your Supervisor and Your Project. New York: Routledge.
Gatfield, T., & Alpert, F. (2002). The Supervisory Management Styles Model, in Quality Conversations, Proceedings of the 25th HERDSA Annual Conference, Perth, Western Australia, 7-10 July.
Grevholm, B., Persson L. E., & Peter, W. (2005). A Dynamic Model for Doctoral Students and Guidance of Supervisors in Research Groups. Educational Studies in Mathematics, 60(2), 173-179.
Ives, G., & Rowley, G. (2005). Supervisor Selection or Allocation and Continuity of Supervision: Ph.D. Students' Progress and Outcomes. Studies in Higher Education, 30 (5), 535-556.
Jamieson, S., & Gray, C. (2006). The Supervision of Undergraduate Research Students: Expectations of Student and Supervisor. Practice and Evidence of Scholarship of Teaching and Learning in Higher Education, 1 (1), 37-59.
Lancaster, S., & Milia, L. D. (2012). Supervisor Behaviours that. Facilitate Training Transfer, Journal of Workplace Learning, 25(1), 6-22.
Manathunga, C. (2012). Supervisors Watching Supervisors. Victoria University, Wellington, Aotearoa New Zealand, 54(1), 29-37.
Mcalpine, L., & Weiss, J. (2000). Mostly True Confessions: Joint Meaning-Making about the Thesis Journey. The Canadian journal of Higher Education, 23(1), 1-26.
Mhunpiew, N. (2013). A Supervisor’s Roles for Successful Thesis and Dissertation. US-China Education Review , 3(2), 119-122.
Palomo, M. (2004). Development and Validation of a Questionnaire Measure of the Supervisory Relationship. Unpublished D Clin Psych Thesis, Oxford University.
Phillips, E. M., & Pugh, D. S. (1994). How to get PhD: A Handbook for Students and their Supervisors. Open University press, Buckingham, Philadelphia.
Piccinin, S. J. (2000). Graduate Student Supervision: Resources for Supervisors & Students, Center for Development of Teaching and Learning, 4 (3), 1-15.
Pole, C. J. (1997). Suoervision Of Doktoral Students in the Natural Sciences: Eonepctatrons and Experiences: Journal of Assessment and Evaluation in Higher Education,  22 (1), 49-63.
Powell, S., & Green, H. (2007). The Doctorate Worldwide. The Society for Research into Higher Education, SRHE and Open University Press Imprint, 1-16.
Ray, S. (2007). Selecting a Doctoral Dissertation Supervisor: Analytical Hierarchy Approach to the Multiple Criteria Problem. International Journal of Doctoral Studies, 2, 23-32.
Sadlak, J. (2004). Doctoral Studies and Qualifications in Europe and the United States: Status and Prospects,eStudies on Higher Education.
Sofaer, B. (1995). Enhancing Humanistic Skills: An Experiential Approach to Learning about Ehical Issues in Health care. J Med Ethics, 21(1): 25-31.
Thompson, D., Kirkman, S., Watson, R., & Stewart, S. (2005). Improving Research Supervision in Nursing. Nurse Education Today, 25(4), 283-290.
Toncich, D. J. (2006). Key Factors in Postgraduate Research: A guideforStudents, Christobel Engineering, Australia Brighton.
Vilkinas, T. (2008). An Exploratory Study of the Supervision of Ph.D/ Research Students’ Theses. In Innov High Edu, 32, 297-311.
Wiscer, G. (2005). The Good Supervisor: Supervising Postgraduate and Undergraduate Research for Doctoral Theses and Dissertations. Palgrave Macmillan.
Ylijoki, O. (2001). Masters Thesis Writing From A Narrative Approach, Journal Of Studies In Higher Educstion. 26 (1), 21-34.
Zhao, C., Golde, C. M., & McCormick, A. C. (2005). More than a Signature: How Advisor Choice and Advisor Behavior Effect Doctoral Student Satisfaction, Paper Prepared for the Conference of the American Educational Research Association. Montreal, Canada, April 12.